2024-09-13
Open brief aan Stad Gent

Ik ontving recent een bewonersbrief (gedateerd 3 september 2024, maar ik ontving hem een aantal dagen later) waarin ik het volgende las: Op 29 april werd het wijkmobiliteitsplan Dampoort — Oud Gentbrugge ingevoerd. We ontvingen signalen dat sommige automobilisten nieuwe sluiproutes door woonbuurten gebruiken. Om dit sluipverkeer uit de woonwijken te weren, besliste de Stad Gent om het regime van uitgezonderd plaatselijk verkeer in te voeren in drie delen van de wijk. En zo voort.

TL;DR: Stad Gent voert een maatregel in (uitgezonderd plaatselijk verkeer) op basis van een bewering (nieuw sluipverkeer), zonder bewijs te leveren dat deze bewering waar is. In onderstaand betoog maak ik niet alleen gebruik van persoonlijke ervaringen, maar ook van elementaire logica om aan te tonen dat de bewering foutief is, wat betekent dat de maatregel er komt op basis van een drogreden.

Ik dacht dat de evaluatie van het wijkmobiliteitsplan, en dus ook de aanpassingen die na een deskundige beoordeling nodig blijken, over de gemeenteraadsverkiezingen zouden getild worden. Het verwondert mij dat er op basis van —al dan niet gefundeerde— ‘signalen’ toch al aanpassingen gebeuren.

Het verheugt me wel, want tenzij er sprake zou zijn van discriminatie, betekent dit dat Stad Gent even snel zal reageren op het signaal dat ik met deze open brief wil geven.

Wie ben ik?

Ik schets even mijn situatie. Ik woon sinds 1995 met mijn vrouw in de Adolf Baeyensstraat te Sint-Amandsberg. We hebben een auto, maar die wordt vooral door mijn vrouw gebruikt. Als ik zelf twee keer per maand met de wagen rijd, dan is dat veel. Ik verplaats mij meestal met de fiets.

In de bijna dertig jaren dat we in Gent wonen, zijn mijn vrouw en ik tweemaal op de spoed terechtgekomen na een verkeersongeval. Mij werd ooit de weg gecoupeerd door een motorijder. Ik moest diep in de remmen gaan en ging overkop met mijn fiets. Ik brak daarbij mijn linkerelleboog. Mijn vrouw werd een tijdje geleden op een kruispunt al fietsend getorpedeerd door een elektrische fiets die vanuit de andere richting kwam. Zij had meerdere hechtingen nodig aan het hoofd. Voor alle duidelijkheid: dit alles speelde zich in Gent, maar niet in de buurt van de Baeyensstraat die we tot voor kort als zeer veilig ervoeren.

Ik zeg tot voor kort, omdat mijn vrouw en ik, en met ons een meerderheid van onze buren, het wijkmobiliteitsplan als een ware Ptolemaïsche revolutie beschouwen. Mocht u niet weten wat ik daarmee bedoel, sta me dan toe wat duiding te geven.

Ptolemaeus of Copernicus?

Rond 150 na Christus ontwikkelde de Griekse astronoom Claudius Ptolemaeus met de Ptolemaïsche sterrenkunde een systeem dat uitging van de veronderstelling dat de zon, de maan en de planeten in perfecte cirkels om de aarde heen draaiden. In de tweede eeuw van onze jaartelling leek de theorie nog ongeveer te kloppen, maar naarmate de eeuwen vorderden, waren er zoveel correcties nodig dat de oorspronkelijke formules van Ptolemaeus complexe abominaties werden. Dat hoeft niet te verwonderen. Het uitgangspunt van de astronoom dat alle hemellichamen rond de aarde draaiden, was immers helemaal fout.

Dat de aarde rond de zon draait, en niet andersom, werd pas in 1543 in het boek ‘Over de omwentelingen van de hemellichamen’ uitgelegd door Nicolaas Copernicus. Dat de Pool het bij het rechte eind had, werd in 1610 bewezen door Galileo Galilei, die na zijn waarnemingen met de telescoop over de aarde uitriep: ‘En toch beweegt ze!’ Helaas, door religieuze weerstand, geestelijke starheid, en ja, ook domheid, moest de mensheid nog een paar eeuwen wachten voor de Copernicaanse revolutie een feit was.

Met het wijkmobiliteitsplan heeft Stad Gent net het omgekeerde gedaan. Groen-religieuze overtuiging, ideologische rigiditeit, en ja, ook domheid, hebben een Ptolemaïsche omwenteling veroorzaakt waarbij van een situatie die helder en eenvoudig was (zo eenvoudig als de aarde die rond de zon draait), een zinloos complexe en zelfs gevaarlijke toestand gemaakt werd.

Let's talk about the Baeyensstraat

De brede Adolf Baeyensstraat, waar fietsers en auto’s vroeger veilig en vlot samen in twee richtingen konden rijden, werd in vier stukken verdeeld. In drie van die stukken werd eenrichtingsverkeer ingevoerd zodat het onmogelijk werd om met de wagen van de ene kant naar de andere kant van de Baeyensstraat te rijden.

Adolf Baeyensstraat

Mijn vrouw en ik wonen in het stuk tussen Wijmakker en de Oscar Colbrandtstraat. Wij zijn mede-eigenaar van een sportzaal aan de andere kant van de Baeyensstraat, met name de tafeltenniszaal QLT in de Hartmannlaan. Meestal verplaatsen we ons van of naar QLT met de fiets, maar dat is niet altijd mogelijk. Soms moeten we materiaal van of naar QLT brengen dat we onmogelijk met de fiets of te voet kunnen transporteren. Dan is de auto de enige optie.

Als ik aan Google Maps vraag de route te berekenen van ons huis naar QLT, of terug, dan krijg ik het volgende resultaat: rij gewoon door de Baeyensstraat rechtstreeks naar de Hartmannlaan.

Ik nam deze schermafdruk op 11 september 2024. Zoals je ziet, denkt Google dat we slechts 500 meter moeten afleggen, en dat dit mogelijk is in 1 minuut tijd. Google houdt echter geen rekening met het feit dat we een verkeersovertreding begaan als we deze weg volgen. Er wordt ons aangeraden om rechtstreeks van QLT naar huis te rijden, maar dat is niet mogelijk, want dan rijden we in de verkeerde richting in het stukje tussen de Verdeghemstraat en de Colbrandtstraat.

Als wij van ons huis naar QLT willen rijden, dan moeten we sinds de invoering van het mobiliteitsplan de volgende weg gebruiken: Baeyensstraat, Engelstraat, Verdeghemstraat, Verbindingstraat, Wittemolenstraat, Hartmannlaan.

De terugweg is een pak complexer.

De kortste weg is de blauwe: Hartmannlaan, Baeyensstraat, Verdeghemstraat, Verbindingstraat, Wittemolenstraat, Béthunestraat, Krekelberg, Engelstraat, Colbrandtstraat, Baeyensstraat. Echter, ik heb het stukje Krekelberg met rood aangeduid. In die straat bevindt zich immers een school. Wanneer de school opent en sluit, wordt de straat afgesloten voor alle gemotoriseerd verkeer.

Kleine anekdote: we krijgen regelmatig telefoon of klachten van wanhopige leveranciers die ons met hun bestelwagen proberen te bereiken. Het is hun niet duidelijk dat ze ons via de Engelstraat kunnen bereiken. Zij worden richting Krekelberg geleid, om daar dan te moeten vaststellen dat de straat tijdelijk afgesloten is omdat net op dat moment de school begint of eindigt.

Wij weten dat we op bepaalde uren beter de gele pijlen volgen: Hartmannlaan, Baeyensstraat, Verdeghemstraat, Verbindingstraat, Wittemolenstraat, Debuckstraat, Dendermondsesteenweg, Engelstraat, Colbrandtstraat, Baeyensstraat. Als we de Debuckstraat willen vermijden (dat is een klein straatje waar we vroeger enkel met de fiets passeerden), dan kunnen we aan de Wittemolenstraat inslaan in de Béthunestraat en een stukje Heilig-Hartstraat nemen naar de Dendermondsesteenweg.

Als we al die kleine straatjes willen vermijden, dan is er nog een alternatief, in het rood aangeduid: Hartmannlaan, Van Cleemputteplein, Azaleastraat, Victor Braeckmanlaan, Land van Waaslaan, rond de Dampoort, Antwerpenplein, Dendermondsesteenweg, Engelstraat, Colbrandtstraat, Baeyensstraat. Dat zou echter maar al te absurd zijn. Het zou ons dwingen drie kilometer te rijden om een verplaatsing van een halve kilometer te maken.

Vroeger (heen of terug) 500 meter 1 minuut
Nu, heen 1.300 meter 5 minuten (indien geen file op de Dendermondsesteenweg)
Nu, terug (via Krekelberg) 1.700 meter 5 minuten
Nu, terug (via Debuckstraat) 2.000 meter 7 minuten (indien geen file op de Dendermondsesteenweg)
Nu, terug (via Dampoort) 3.000 meter 11 minuten (indien geen file op de Dendermondsesteenweg en de Dampoort)

Voor wie zich afvraagt, hoe ik de afstanden en tijden berekende. Ik nam op een rustig moment een screenshot van de route die Google uittekent, waarbij ik kunstmatig tussenpunten toevoegde omdat Google niet weet dat het verboden is om rechtstreeks van QLT naar ons huis te rijden.

Wie vertrouwd is met Google Maps weet dat blauwe lijnen betekenen dat het rustig is (bijvoorbeeld midden in de nacht). Overdag kleurt de Dendermondsesteenweg meermaals oranje en zelfs rood, wat de reistijd al gauw met vijf tot tien minuten kan doen oplopen.

Nu denkt u misschien: wat een drama queen, die Lowagie! Meneer moet even omrijden en hij doet alsof dat het einde van de wereld is! Dat is echter niet mijn punt. Het punt is dat Stad Gent 'maatregelen' neemt omdat er zogezegd 'nieuw sluipverkeer' is in de buurt. Ik zeg dat die bewering pure nonsens is.

Nieuw sluipverkeer?

Er zijn negen straten waar mijn vrouw en ik vroeger enkel met de fiets, en zelden tot nooit met de wagen passeerden, maar waar we nu noodgedwongen regelmatig gebruik van moeten maken:

  1. de Colbrandtstraat,
  2. de Verdeghemstraat,
  3. de Doornakkerstraat,
  4. de Engelstraat,
  5. de Krekelberg,
  6. de Wittemolenstraat,
  7. de Verbindingstraat,
  8. de Béthunestraat en
  9. de Heilig-Hartstraat.

Ik ontken niet dat het verkeer toegenomen is in die straten. Als fietser merk ik elke dag dat het gevaarlijker fietsen is in die kleine straten. Wat ik niet geloof, is dat dit toegenomen verkeer 'nieuw sluipverkeer' is. Op basis van mijn eigen ervaring en ook op basis van pure logica, denk ik dat en groot deel van de recente verkeersoverlast veroorzaakt wordt door buurtbewoners die nu langere afstanden moeten afleggen om in of uit te buurt te geraken.

Eigenlijk beschuldigt Stad Gent in hun bewonersbrief buurtbewoners van sluipverkeer in hun eigen buurt.

'Jamaar, Bruno,' zegt iemand die de buurt niet kent. 'Wat jij daar vertelt, geldt enkel voor jou. Jouw situatie met je huis aan de ene kant van de Baeyensstraat en je tafeltenniszaal aan de andere kant, is een unieke situatie die niet voor de andere bewoners geldt. Je hebt gewoon pech. Leer ermee leven! (Of verhuis!)'

Dat was echter slechts een eenvoudig voorbeeld. Het eigenlijke probleem is veel ruimer:

Dit geldt voor iedereen die in de Baeyensstraat woont. Iedereen in de buurt wordt gedwongen om omwegen van soms meerdere kilometers te maken in vergelijking met vroeger. Gewoon al het eenvoudige traject tussen ons huis en QLT neemt minstens vijf keer meer tijd in beslag dan voorheen. Iedereen die in onze buurt woont of werkt, is dus veel langer onderweg. Ik hoef er geen tekeningetje bij te maken dat hierdoor ook meer uitlaatgassen uitgestoten worden. En dat met Groen in het stadsbestuur!

Ik denk dus dat ik wel een punt heb als ik zeg dat veel van het vermeende sluipverkeer dat in de bewonersbrief aangehaald wordt, geen sluipverkeer is, maar gewoon verkeer van bewoners die vroeger de Baeyensstraat gebruikten zoals wij dat deden, maar dat nu niet meer kunnen, na invoeren van het vermaledijde wijkmobiliteitsplan.

Stad Gent mag dit ontkennen, maar ik zal Stad Gent enkel geloven als dit bewezen wordt met concrete cijfers.

Zijn al deze vragen absurd? Misschien, maar zeker niet zo absurd als het wijkmobiliteitsplan en de onophoudelijke stroom van zinloze correcties.

Laat ons even serieus wezen: sinds het wijkmobiliteitsplan Dampoort — Oud Gentbrugge is ingevoerd, is de buurt een pak gevaarlijker geworden voor fietsers.

Geen cadeau voor de fietser

Sinds 29 april 2024 heb ik het meermaals meegemaakt dat ik met de fiets aan het kruispunt Cautermanstraat-Baeyensstraat voor een groen licht stond, maar niet zonder gevaar kon oversteken omdat er een lange rij wagens de weg blokkeerde.

Onderstaande foto toont het kruispunt vanuit een andere hoek:

Zoals je ziet, staan de lichten voor de auto’s op rood, maar staan er nog wagens in de weg voor wie van de andere kant wil oversteken omdat die het kruispunt niet tijdig konden ontruimen.

Ik weet dat er gesleuteld werd aan de frequentie waarmee de lichten op rood of groen springen (vroeger wist ik dat ik nog zou kunnen oversteken als het licht op groen sprong terwijl ik met mijn fiets over de verkeersdrempel in de Cautermanstraat reed; nu lukt dat niet meer). Ik heb die verandering dus wel degelijk gemerkt, maar ik zie absoluut geen verbetering. Ik weet dat sommige mensen argumenteren dat de situatie zich voordoet omdat er werken zijn verderop, maar dat argument houdt geen steek. Deze foto’s zijn gemaakt op een moment dat dit niet het geval was. Je moet het licht van de zon niet ontkennen: de Dendermondsesteenweg is gewoon een drukke steenweg.

Verder fietste ik vroeger vaak zorgeloos door de Evarist De Buckstraat en de Jean Béthunestraat naar de Doornakkerstraat en Verdeghemstraat, of door de Krekelberg en Engelstraat, naar de Oscar Colbrandtstraat, om vervolgens op de brede Baeyensstraat uit te komen. Dat waren toen nog rustige straten. Dat er in de Baeyensstraat auto’s uit twee richtingen konden komen, was nooit een probleem. Nu vind ik de situatie in de De Buckstraat en Béthunestraat, maar vooral in de nauwe Engelstraat (waar bovendien vaak leveringen gebeuren aan de winkel op de hoek van de Dendermondsesteenweg) veel gevaarlijker voor mij als fietser. Een aantal van die kleine straten zijn nu wel ‘fietsstraten’ geworden, maar dat maakt de situatie echt niet veiliger.

Die straten zijn gewoonweg te smal om samen door fietsers en auto’s gebruikt te worden. Vroeger stelde dit probleem zich veel minder, omdat er enkel wagens reden van mensen die effectief in die straatjes woonden. Als bewoners klagen over meer verkeer in de kleine straatjes parallel aan of haaks op de Baeyensstraat, dan geloof ik hen meteen. Ik merk dat als fietser zelf ook elke dag. Waar ik geen geloof aan hecht, is dat dit om sluipverkeer gaat. Dat wordt beweerd in de bewonersbrief, maar nergens vind ik in die brief verifieerbare cijfers. Als die er waren, dan had Stad Gent die wel vermeld.

Ondertussen zie ik regelmatig bewoners van de Baeyensstraat achterwaarts de straat inrijden, dus met de neus van hun wagen in de ‘juiste’ richting, maar rijdend in de ‘foute’ richting.

Zelf ga ik niet vlug opzettelijk spookrijden, maar als je een kilometer moet omrijden om een ‘verboden’ afstand van amper twintig meter te overbruggen, dan snap ik de keuze van die buren.

Bakfietsterreur

Minder begrip heb ik voor het handvol buren dat het wijkmobiliteitsplan 'fantastisch' vindt en dat de straat onveilig maakt met overmaatse elektrische bakfietsen. Ze doen alsof de straat van hen is, en weten vaak niet dat er maximumafmetingen bestaan om hun voertuig als fiets te mogen beschouwen (bron Vademecum Fietsvoorzieningen). Als hun voertuig groter is dan die afmetingen (zelfs al gaat het om een voertuig op twee wielen), dan gelden de regels voor eenrichtingsverkeer ook voor hen (maar daar trekken ze zich meestal weinig van aan).

Als je als ‘gewone’ fietser toevallig uit een richting komt waaruit 'overmaatse' fietsers geen wagen verwachten, dan moet je heel erg opletten om niet omvergereden te worden. Wat voor zin heeft het om vierwielers te bannen als je toelaat dat de straten onveilig gemaakt worden door tweewielers? Ik zou niet graag nog eens op de spoed terechtkomen door een snelheidsduivel op twee wielen, zoals in het verleden al het geval was.

Sint-Amandsgetto

Er was een tijd (die gelukkig vlug voorbij was) dat de Baeyensstraat last had van jongeren die luid knallend door de straat raceten. Denkt Stad Gent werkelijk dat het invoeren van plaatselijk verkeer dat probleem zal oplossen? Straatracen was toen al niet legaal, want de racers hielden zich niet aan de snelheidsbeperkingen.

Het wijkmobiliteitsplan is ingevoerd om het hoofd te bieden aan problemen die geen probleem waren. Nu wordt er een zoveelste maatregel ingevoerd op basis van een totaal ongefundeerde bewering dat er 'nieuw sluipverkeer' is. Ondertussen verandert Sint-Amandsberg in een soort  vijandig Sint-Amandsgetto waar mensen in twee kampen verdeeld raken. Als wij klagen over het feit dat het nu gevaarlijker is dan vroeger om ons met de fiets te verplaatsen, dan worden we uitgescholden voor rechtse zak. We worden conservatief genoemd, omdat we geen geduld hebben tot het wijkmobiliteitsplan al haar doelen bereikt.

We moeten lapmiddel na lapmiddel ondergaan, omdat Stad Gent niet in staat is elementaire logica te begrijpen: als eenzelfde verplaatsing aanleiding geeft tot minstens dubbel zoveel kilometers, dan is er minstens dubbel zoveel verkeer. De vroegere situatie was zo eenvoudig als de aarde die rond de zon draait. Stad Gent probeert met het wijkmobiliteitsplan de zon rond de aarde te doen draaien, maar om dat te doen werken, is de ene maatregel na de andere nodig, en nooit brengt zo'n maatregel een oplossing. Dat kan maar tot één conclusie leiden: het wijkmobiliteitsplan voor Sint-Amandsberg is gewoon fout! De enige oplossing bestaat eruit het gewoon weer af te schaffen en terug te keren naar de situatie van voor 29 april 2024.

Ik doe hierbij dus een oproep aan iedereen die de logica inziet van mijn lange relaas: denk goed na als je op 12 oktober in Gent naar de stembus gaat. Kies niet voor partijen die lukraak ongefundeerde beweringen (er is 'nieuw sluipverkeer') gebruiken om hun wil door te drijven.

Stem dan alsjeblieft niet op partijen die verantwoordelijk zijn voor het absurde wijkmobiliteitsplan. De buurt Dampoort — Oud Gentbrugge (met Sint-Amandsberg tussenin) heeft als eerste mogen ervaren tot wat voor absurditeiten zo'n plan kan leiden. Als dezelfde partijen als nu het na 12 oktober voor het zeggen krijgen, dan is het straks misschien jouw beurt om het verkeer in jouw buurt de verkeerde kant te zien opgaan.

Updates

Na een reactie van een prof. Stedenbouw, schreef ik ook een 3 bis die je best eens vergelijkt met mijn hommage aan Charles Vermeersch van drie jaar geleden.

Où sont passés les profs d'antan?

Entreprenerd

Book cover Entreprenerd
Buy Bruno's book

Onvoltooid toekomstige tijd

Cover Onvoltooid Toekomstige Tijd

Wintercircus

Ghent Wintercircus Campus

Blog

More...

Topics