2021-11-16
Cinema Sphinx: Alternate History
Je wil niet weten hoe vaak ik de afgelopen weken gehoord heb: je hebt de gebouwen van de Sphinx gekocht én het is je bedoeling er de bioscoop te behouden? Dat zijn zéér dure vierkante meters waar je veel meer kunt uithalen.
Zucht.
De reden waarom we die gebouwen kochten, was net om ervoor te zorgen dat de bioscoop met zijn vijf zalen en zijn café kon blijven bestaan. Er winkels, kantoren of appartementen van maken, zou een horrorstory zijn. En toch... Ooit lagen die scenario's op tafel. Een tweetal weken geleden schreef ik een eerste post met als titel "Cinema Sphinx: Alternate History." In deze post ga ik terug naar de tijd dat de Sphinx nog maar drie zalen had.
Waar nu zaal 5 is, was er vroeger een café. Zaal 5 dateert nog maar van 2002. In de stapel plannen die me na de verkoop overhandigd werden, vond ik de plannen voor zaal 4 die dateren van 1988. Dat die zaal er kwam, is een klein wonder. In mei 1986 was Cinema Calypso failliet gegaan en kort daarna zag de Sphinx het levenslicht. In de bikkelharde concurrentle met de Decascoop (nu Kinepolis Gent) verdween de ene bioskoop na de andere. Alleen Studio Skoop en Sphinx bleven bestaan, maar had het wel zin te concurreren met een multiplex? In de bundel met oude plannen vond ik een aantal schetsen die aantonen dat er serieus aan gedacht werd de bioscoop een andere bestemming te geven.
Dit is een doorsnede van het gebouw dat een heel andere invulling had kunnen krijgen:
Wat meteen opvalt, is dat er onder het gebouw aan een parking van twee verdiepingen werd gedacht. Omwille van de beperkte ruimte, zouden wagens gebruik moeten maken van een lift:
De korenmarkt bevindt zich bovenaan de tekening. De autolift aan de ingang van de parking bevindt zich aan de achterkant in de Van Stopenberghestraat.
Er werd gedacht aan verschillende scenario's voor de invulling van de rest van het gebouw. In elk van die scenario's werden er winkels voorzien op de gelijkvloerse verdieping, waarbij er een doorsteek was van de Sint-Michielshelling naar de Van Stopenberghestraat:
Scenario 1: Appartementen
In een eerste scenario werden de andere verdiepingen omgebouwd tot appartementen:
Scenario 2: Kantoren
In een tweede scenario kwamen er geen appartementen, maar kantoren.
Scenario 3: Horeca
Er was ook een derde scenario dat eventueel gecombineerd kon worden met scenario 1 of 2, en waarbij de eerste verdieping volledig gebruikt werd voor een horecafunctie.
Zoals je merkt, zijn dit maar schetsen waarop niet veel detail is aangebracht, maar bij deze losse bladen zat een ingebonden bundel waarin twee voorstellen verder uitgewerkt werden. In beide versies worden telkens minstens 3 zalen behouden.
Voorstel 1
In voorstel 1 wordt de huidige zaal 3 opgeofferd voor winkelruimte. Er worden wat appartementen voorzien, maar daarbovenop een groot volume kantoorruimte.
Net zoals in de eerder getoonde scenario's is er een doorsteek van de Van Stopenberghestraat (waar nu zaal 3 is) naar de Sint-Michielshelling. Het idee van een ondergrondse parking lijkt verlaten. Ik vermoed dat dit zéér moeilijk uitvoerbaar zou zijn.
Er wordt een stukje van de kelder gebruikt als winkelruimte...
... En naast zaal 1 (die bewaard blijft) zit een vide boven de winkels.
Een verdiep hoger vinden we naast de huidige zaal 1 en zaal 2 (hier op een paar plaatsen zaal 3 genoemd) een appartement:
Nog een verdiep hoger zien we iets vreemds. Hier wordt nog een appartement voorzien, maar daarnaast vind je ook een piepklein zaaltje terug. Dat bevindt zich gedeeltelijk waar nu de huidige zaal 4 zit in de Sphinx, maar niet helemaal. Dit zaaltje lijkt maar één toegang te hebben, langs een draaitrap.
Op de verdieping die momenteel niet meer gebruikt wordt (en onbruikbaar geworden is) zit nog een appartement met daarachter een landschapskantoor van 300 vierkante meter.
Daar nog eens boven, werd nog een stuk kantoor voorzien.
Voorstel 2
In het tweede voorstel worden de huidige zalen 1, 2 en 3 bewaard, en vinden we opnieuw dat minizaaltje 4 terug. Er is meer ruimte voorzien voor appartementen en minder voor kantoren.
De winkelruimte is nu enkel nog toegankelijk vanaf de Sint-Michielshelling.
Er zit opnieuw een stukje winkel in de kelder...
... En opnieuw een stukje vide op de eerste verdieping.
De andere verdiepingen lijken sterk op de verdiepingen uit voorstel 1, maar op de extra verdieping bovenaan zitten twee appartementen in plaats van kantoren.
Uiteindelijk
Geen enkele van deze voorstellen werd verder uitgewerkt. In 1988 werd er een plan getekend voor een vierde zaal (die er nog steeds is). In 1991 werd het bankagentschap dat op de gelijkvloerse verdieping zat (waar nu het café zit) omgebouwd tot een handelsruimte. Het café van de Sphinx zat vroeger waar nu zaal 5 zit. De plannen van de situatie zoals ze er nu uitziet, dateren van 2001. Toen werd de handelsruimte op de gelijkvloerse verdieping omgebouwd tot het huidige Sphinx café. Het oude Sphinx café werd omgebouwd tot wat nu zaal 5 is.
Onze eigen plannen hebben nog geen concrete vorm gekregen. We willen in ieder geval het café en de bestaande vijf zalen behouden (en opfrissen). Onze focus zal vooral liggen op het renoveren van de bovenste verdieping om er een functie aan te geven die complementair is aan de functie van een stadscinema. Om die ruimte echt bruikbaar te maken, zal er uiteraard minstens één lift moeten voorzien worden. Die lift kan er dan voor zorgen dat er meerdere zalen gemakkelijker bereikbaar zijn met een rolstoel.
Entreprenerd
Onvoltooid toekomstige tijd
Wintercircus
Blog
- 2024-12-20:
Mijn voorsmaakje van FFO25 - 2024-12-17:
KÖLN 75 selected for the Berlinale - 2024-12-05:
Olympisch duel - TTC QLT Gent 80 jaar!