2021-10-23
Film Fest 2021: Competitiefilms

Elk jaar proberen we minstens alle competitiefilms van het filmfestival van Gent te zien. Er zijn jaren geweest waarin we net één van die films misten en net die film werd dan tot grote winnaar uitgeroepen, maar de laatste jaren slagen we er toch in ze allemaal te zien. Ook dit jaar was dit het geval: we zagen de vijftien genomineerde langspeelfilms.

Mijn favorieten

Twee films waarvan je houdt met elkaar vergelijken, is zoals appels met peren vergelijken. Je kan van twee verschillende films houden om compleet verschillende redenen. Ik had dit jaar drie favorieten voor winst, aangevuld met twee competitiefilms die ik gewoonweg steengoed vond.

Dit waren de drie waarvan ik dacht dat ze konden winnen (in alfabetische volgorde):

• Apples (2020) *****: Er breekt een vreemde epidemie uit. Mensen verliezen van het ene moment op het andere hun geheugen. Wat het fenomeen veroorzaakt en waarom de ene persoon er wél door overvallen wordt en de andere niet, is onduidelijk. Of de geheimzinnige ziekte kan genezen worden, is ook zeer de vraag, maar er wordt wel een therapie bedacht. Wie aan de ziekte lijdt, krijgt de opdracht een reekst activiteiten uit te voeren in de hoop dat ze hun geheugen terugvinden. Zo'n opdracht kan gaan van het checken of je nog wel kan fietsen tot het hebben van een one-night stand na een feestje. Hoe absurd het uitgangspunt ook lijkt, er zit wel degelijk een boeiend verhaal in deze film met heel veel fijne humor.
• Un Monde (2021) *****: Deze Belgische inzending voor de Oscar van de beste buitenlandse film roept herinneringen op aan mijn eigen schooltijd. Aangezien ikzelf in de kleuterklas en de eerste jaren van de lagere school wel eens gepest werd (onder andere omdat ik toen al een bril droeg) miste deze film zijn impact niet op mij. Je weet als kind niet altijd even goed wat je moet doen om goed te doen, en het is niet altijd even gemakkelijk om een volwassene te betrekken bij je problemen op de speelplaats. Dit wordt heel raak in beeld gebracht, mede door de keuze om de camera het gezichtspunt van de kinderen zelf te laten innemen.
• Vortex (2021) *****: Meteen na het zien van Vortex wisten we dat dit een grote kanshebber was voor het winnen van de hoofdprijs. Mijn vrouw en ik praatten nog lang na over wat we net gezien hadden, over onze ouders, over onszelf en over onze kinderen. Je moet al heel koudbloedig zijn om niet overvallen te worden door emoties bij het observeren van twee fijne mensen die het beste proberen te maken van hun oude dag op hun appartementje. Moeder lijdt aan dementie en jaagt door haar onopzettelijk vervelend gedrag Vader meer dan eens op de kast. Vader heeft wat problemen met zijn hart, enerzijds op het gebied van zijn gezondheid, anderzijds door een verlangen naar een oude liefde. Hun enige zoon wil wel helpen, maar kampt zelf met een drugsprobleem. We zien hun leven simultaan in een split screen (wat resulteert in een boeiende kijkervaring) en er worden een aantal rake punten aangeraakt, bijvoorbeeld wat betreft afhankelijkheid van medicatie.

Vortex kwam uiteindelijk als grote winnaar uit de bus en dat was meer dan terecht.

Waar mijn bovenstaande top drie bestaat uit films die perfect passen op een filmfestival of in een art-house bioskoop, kunnen de volgende twee films waarschijnlijk een veel ruimer publiek aanspreken. In mijn ervaring reduceert dat hun kans om door een festivaljury uitgeroepen worden tot beste film, maar voor mij horen ze gewoon bij de top vijf van beste competitiefilms.

• Captain Volkonogov Escaped (2021) *****: Captain Volkonogov werkt voor de Russische veiligheidsdienst NKVD in de periode kort voor de tweede wereldoorlog. Zijn taak bestaat erin vijanden van de staat aan ondervragingen te onderwerpen tot ze schuld bekennen, of ze nu schuldig zijn of niet. De keuze voor de plaats en de periode (het Rusland van eind de jaren dertig) resulteert in een esthetisch zeer mooie film, maar inhoudelijk zou deze film zich even goed in het Rusland van vandaag, in Iran, in China, of in het Irak van tijdens de golfoorlog kunnen afspelen. Kapitein Fyodor Volkonogov en zijn kompanen beginnen beetje bij beetje te beseffen dat hun werk onschuldige mensen de dood injaagt. Fyodor ontsnapt en terwijl de NKVD hem op de hielen zit, probeert hij vergiffenis te verkrijgen voor zijn zonden. Je verveelt je geen seconde bij zijn zoektocht.
• The Worst Person in the World (2021) *****: Ik was indertijd geen grote fan van Oslo, August 31st (2011), maar ik vond Thelma (2017) een heel erg onderschatte film. The Worst Person in the World is voor zover ik me kan herinneren de derde film van Joachim Trier die ik zag en ik hield er wel van. Het hoofdpersonage Julie is jong en ze weet niet goed wat ze wil. Ze begint een studie, verandert van gedacht, en merkt dan dat ze toch een heel andere richting uit wil met haar carrière. Hetzelfde kan gezegd worden over haar liefdesleven. Vooral voor Aksel is het wrang als Julie het argument waarom hij een relatie met haar aanvankelijk niet ziet zitten later als reden opgeeft om met hem te breken. Maakt dat haar tot de slechtste persoon van de wereld? Zo ja, dan zijn alle twintigers op zoek naar hun plaats in de wereld slechte mensen. Wie twee uur en zeven minuten met haar meeleeft, vergeeft Julie graag, en bij uitbreiding alle twintigers die hun draai nog niet gevonden hebben in het leven.

Deze twee titels zijn typische voorbeelden van films waar Amerikaanse studio's wel eens een remake van durven te maken, maar waarom zou je wachten op het flauwe afkooksel als je nu al het uitstekende origineel kunt zien?

Goeie films zonder meer

Ik hanteer opnieuw de alfabetische volgorde omdat ik geen bepaalde voorkeur had. Ik vond het volgende vijftal het zien waard, maar ik tipte ze niet als winnaar voor de beste film.

• A Chiara (2021) ****: Chiara is de dochter van een man die werkt voor de 'Ndrangheta, maar ze wordt zich daarvan pas bewust als ze ontdekt dat haar vader gezocht wordt door de politie. Ze gaat zelf op onderzoek en moet uiteindelijk een moeilijke keuze maken. Als ze een leven wil zonder de mafia, dan betekent dit dat ze haar familie vaarwel moet zeggen. Let of de aftiteling, net zoals in A Cambria (2017) werkt de regisseur met acteurs die ook in het echte leven allemaal familie zijn van elkaar.
• Clara Sola (2021) ****: Intrigerende film over een vrouw, Clara, wiens speciale gaven door haar moeder gebruikt worden om in naam van de Heilige Maagd Maria wonderen te verrichten. Dat religieuze juk bevalt Clara niet: ze wil haar eigen leven leiden en haar eigen keuzes maken. Dit is een film die wel enige aandacht verdiend en daarom is het mooi dat de muziek de George Delerue prijs in de wacht sleepte.
• Inexorable (2021) ***: Dit is een Belgische film, maar als je even abstractie maakt van locatie en taal, dan voelt het aan als een degelijke Hollywoodproductie. Het verhaal is klassiek: een jonge buitenstaander werkt zich in de gunst van een koppel met een jonge dochter. Het koppel zelf heeft aanvankelijk niets door, maar als kijker weet je dat de "indringster" motieven heeft die niet zuiver op de graat zijn. Wat is er gaande? Dat kom je in deze thriller met mondjesmaat te weten. De ontknoping voelt heel Amerikaans aan. Dat is geen waarde-oordeel, gewoon een vaststelling. Inexorable is ideaal voor wie op zoek is naar een meer dan degelijke thriller.
• Libertad (2021) ***: De titel Libertad verwijst naar de naam van een vijftienjarig meisje. Na de dood van haar grootmoeder door wie ze in Columbia werd opgevoed, gaat ze inwonen bij de Spaanse familie waar haar moeder werkt. Moeder en dochter hebben elkaar al jaren niet gezien en dat maakt het weerzien niet gemakkelijk. In het huis woont ook nog een leeftijdgenote die door haar gepriviligeerde status minder wereldwijs is dan Libertad, de dementerende grootmoeder waar Libertads moeder moet voor zorgen en een moeder die bij momenten heel jaloers kan. Het concept is niet slecht, maar de film duurde me een tikkeltje te lang om goed te zijn.
• Wet Sand (2021) ***: Mijn vrouw en ik ongeveer dezelfde smaak wat film betreft. Het gebeurt dus zelden dat we het echt oneens zijn over wat we een goede en wat we geen goede film vinden. Van deze film waren we het allebei eens dat hij te traag ging, maar ik kon dit vanwege het verhaal beter door de vingers zien dan mijn vrouw. Traag mag ook eens, maar niet te vaak, zoals je zal merken aan mijn lijstje van competitiefilms waar ik niet van hield.

Ruben De Gheselle won de Georges Delerue prijs met de muziek die hij schreef voor Clara Sola.

Films waar ik minder van hield

Ik werd niet warm of koud van deze films:

• Das Mädchen und die Spinne (2021) *: Dit is een film over een meisje dat verhuist van het ene appartement naar het andere, en behalve van woonplaats ook van huisgenoten verandert. Behalve verhuisactiviteiten en nieuwe kennismakingen gebeurt er niet veel in deze film. Ik had vaak het gevoel, net als de moeder van het meisje dat verhuist, te oud te zijn om me in de leefwereld van deze mensen in te kunnen leven.
• Spencer (2021) *: Ik had hoge verwachtingen van deze film en een aantal mensen uit mijn omgeving vonden dit een uitstekende film, maar het verhaal overtuigde me niet. Princes Diana wordt afgeschilderd als een vrouw op de rand van waanzin die naar aanleiding van Kerstmis drie dagen moet samen met de rest van de Royals feest moet vieren in de buurt waar ze opgroeide. Het idee vond ik goed, maar de uitvoering faalde wat mij betreft. Het einde vond ik gewoonweg potsierlijk.

Een terugkerend probleem dat me opvalt in de filmfestivals van de afgelopen jaren, is het feit dat veel regisseurs films maken die veel langer zijn dan nodig. Ik heb niets tegen lange films. Ik herinner met het filmfestival van 2001 waar mijn vrouw en ik twijfelden of we een dutje zouden gaan doen of toch maar aan die film van bijna drie uur zouden beginnen. We zaten stikkapot, maar toen we drie uur later de zaal buitenkwamen voelden we ons herboren. We hadden net Atanarjuat: The Fast Runner gezien die dat jaar het festival zou winnen. Dat was een pracht van een film.

Waar ik echter een gloedhekel aan heb, zijn verhalen die perfect in anderhalf uur verteld kunnen worden, maar waar de regisseur een film van meer dan twee uur van maakt. Dit jaar zaten er zo drie in de officiële competitie die ik echt niet kon smaken.

• Faya Dayi (2021) *: Dit heet een poëtische film te zijn, maar toen een off-screen stem op ongeveer twee derden van de film verklaarde dat alles eindig was, had ik zin om te roepen: "Aan alles komt een einde, behalve aan deze film." Zat er een verhaal in deze film. Ergens wel, zoals de geschiedenis van hoe de koffieteelt in Ethiopië moest wijken voor het telen van qat, een plant die als drug gebruikt wordt. Dit had een heel kleurrijke film kunnen worden, maar helaas: de volledige film was in zwart-wit op één klein fragmentje met gloeiende houtskool na; wat was daar de bedoeling van? Als er voor de rest verhaal was, dan was dat heel moeilijk te volgen, want de personages spraken buiten beeld en het was heel moeilijk te volgen wie wie was en waar welk verhaal begon of eindigde. Op een bepaald moment zie je brieven die verstopt worden onder een kussen; later zie je brieven die verbrand worden. Soms leek het alsof de voice-over bestond uit brieven die werden voorgelezen. Ik weet niet wat nu precies de bedoeling was van deze film, maar ik was na een half uur al helemaal de draad kwijt en dan moest er nog anderhalf uur volgen.
• Memoria (2021) *: Een vrouw is op zoek naar een geluid dat ze te pas en te onpas hoort. Ze gaat te rade bij een geluidstechnicus, Hernan, die erin slaagt een sample te maken van het mysterieuze geluid. Wanneer ze even later terugkeert naar de studio, blijkt niemand daar Hernan te kennen. Was wat we daarnet zagen een illusie? Want kijk, in een klein dorpje ontmoet ze een visser die ook Hernan heet en die kan haar helpen bij haar zoektocht naar de oorsprong van dit geluid. Het verhaal op zich zou mij wel kunnen boeien, maar de film is uitgewerkt als "een fluisterend beeldgedicht" en ik heb me twee uur en zestien minuten stierlijk verveeld. De jury van het festival prees de film "voor een mysterieuze en stimulerende ervaring" film en had er een speciale vermelding voor over. Het publiek gaf hem 3.73 op 5. Ik snap niet goed waarom.
• What Do We See When We Look at the Sky? (2021) *: Lisa en Georgi hebben afgesproken voor een date, maar o wee, het boze oog rust op hen en de nacht voor ze elkaar zullen ontmoeten, ondergaan ze een gedaanteverandering waardoor ze elkaar niet meer herkennen. In deze film die twee uur en dertig minuten duurt, gaan ze naar elkaar op zoek, maar als kijker heb je halfweg de ontknoping al helemaal door. Het verhaaltje is immers niet meer dan een excuus voor de regisseur om wat filosofisch te doen en sfeerbeelden te tonen van een Georgisch dorpje (of stadje) tijdens een WK voetbal waar zowel mensen als honden naar kijken, en kinderen zich op een pleintje Lionel Messi wanen. Ik heb heel veel mensen naar hun mening over deze film gevraagd en ik heb werkelijk niemand gevonden die hem goed vond. Dit was de beste kritiek die ik hoorde: "Het had een goede kortfilm kunnen zijn, maar hij duurde twee uur te lang." Dit was naar mijn mening niet alleen de slechtste competitiefilm; dit was ook kortweg de slechtste film van het hele festival. Hoe de film een publieksscore van 3.57 op 5 behaalde, is mij een raadsel.

Ik begrijp dat er mensen zijn bij op wie de traagheid en de mooie beelden in zo'n films een rustgevend effect hebben, maar bij mij werkt dat niet zo. Neem bijvoorbeeld de scène in Memoria waarin de visser tergend lang in beeld gebracht wordt terwijl hij slaapt om te bewijzen dat hij nooit droomt. Ik werd daar heel zenuwachtig van. Regisseurs die me zoiets aandoen, begin ik te verdenken van een teveel aan pretentie. Ik verdenk hen er dan van dat ze dit soort films enkel maken om op filmfestivals vertoond te worden. Waarom ik zo'n films desondanks toch uitzit? Ach, dat hoort er gewoon bij op een festival. Smaken verschillen en verschil moet er zijn.

Entreprenerd

Buy Bruno's book

Onvoltooid toekomstige tijd

Wintercircus

Blog

• 2024-12-20:
  Mijn voorsmaakje van FFO25
• 2024-12-17:
  KÖLN 75 selected for the Berlinale
• 2024-12-05:
  Olympisch duel - TTC QLT Gent 80 jaar!

More...

Topics